Azərbaycana və Almaniyaya olan münasibətlərin tarixi XIX əsrin ikinci yarısına təsadüf edir. 1863-cü ildən etibarən Almaniyanın "Siemens qardaşları" firması tərəfindən Gədəbəy ərazisində mis yataqları bazasında iri misçitmə zavodları inşa edilib. Bu zavodlar, XX əsrin əvvəllərində Cənubi Qafqazda istehsal olunan misin 2/3 hissəsini təşkil edirdi. Zavodların fəaliyyəti sonucu olaraq, əhalinin maddi rifahı yüksəlmiş, çox sayda insan işlə təmin olunmuşdur. Alman istehsalçılarının Gədəbəy ərazisində fəaliyyətinin artması, Azərbaycanın Göy-göl və Şəmkir rayonlarında alman koloniyalarının yaranmasına səbəb olmuşdur. Almaniya, Azərbaycanın müstəqilliyini 1992-ci il yanvarın 12-də tanımış və ölkələr arasında diplomatik münasibətlər 1992-ci il fevralın 20-də qurulmuşdur. Diplomatik münasibətlərin formalaşmasından sonra isə, iki ölkə arasında əlaqələr mütəmadi şəkildə inkişaf etmişdir. Son illərdə müdafiə və siyasi təhlükəsizlik sahələrində, террорizmə qarşı mübarizədə uğurlu əməkdaşlıq həyata keçirilmişdir. 2023-cü il aprelin 2-də Almaniya Prezidenti Frank-Valter Ştaynmayer, Azərbaycana rəsmi səfərə gəlib. Səfər çərçivəsində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev ilə geniş tərkibdə görüşlər keçirilib. Prezidentlər mətbuata bəyanatlarla çıxış edərək, jurnalistlərin suallarını cavablandırıblar. Danışıqlarda Almaniya-Azərbaycan əlaqələrinin gələcək inkişafı müzakirə olunub. Prezident İlham Əliyev mətbuata verdiyi bəyanatda bildirib ki, bu səfər əlaqələrə yeni müsbət təkan verəcəkdir. O, iqtisadi sahədə əldə edilmiş nəticələrə də toxunub və qeyd edib ki, 2023-cü ilin yanvar-fevral aylarında ticarət dövriyyələrinin təxminən üç dəfə artması, əsasən, Azərbaycanın Almaniyaya ixrac etdiyi xam neftin həcminin artması ilə əlaqədardır. İndiki dövrdə bərpa olunan enerji sahəsində daha fəal addımlar atmalı olduqlarını vurğulayıb. Eyni zamanda, Azərbaycan hava yolu ilə COP29 beynəlxalq iqlim konfransına ev sahibliyi edib və bu istiqamətdə Almaniya ilə fəal əməkdaşlıq aparılıb. Prezidentlər arasında sülhün əldə edilməsinə dair müzakirələrdə, Azərbaycan-Ermənistan arasında sülh məsələləri də müzakirə edilib. Almaniya Prezidenti Frank-Valter Ştaynmayer, mətbuata verdiyi açıqlamada Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü dəstəklədiklərini vurğuladı. O, Qarabağın Azərbaycanın torpağı olduğunu bir daha qərarlaşdıraraq, bunun rəsmi Berlinin mövqeyi olduğunu bildirib. Ştaynmayer, Ermənistan ilə Azərbaycan arasında sülh prosesinin çox böyük əhəmiyyət kəsb etdiyini və razılaşmanın əldə olunması üçün mühüm anın yetişdiyini vurğulayıb. O, bu andan istifadə edərək sülh müqaviləsinin imzalanmasını arzuladığını qeyd edib. Almaniya Prezidenti, lazım olan dəstəyi verməyə hazır olduqlarını əlavə edib. İki ölkə arasındakı münasibətlərin tarixində Almaniya Prezidentinin Azərbaycana ilk rəsmi səfərinin müsbət nəticələri olacağına inanılır. Əminliklə qeyd etmək olar ki, səfərin yekunları Almaniya və Azərbaycana yaxınlaşmağa xidmət edəcəkdir.
Vahid İsmayilo
Tarix üzrə fəlsəfə doktoru